سازمان نظام روانشناسی و نقد عملکرد آن
به همت انجمن اسلامی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران؛
عملکرد سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران نقد شد
به گزارش بردار؛ سازمان نظام روانشناسی در سال ۱۳۸۲ تاسیس شد تا نظم و سامان میان عناصر متعدد حوزه روانشناسی را مجری و ناظر باشد؛ این در حالی است که اکنون در نظر بسیاری از فعالین حوزه روان شناسی یکی از ارکان نظم‌زدا و قانون‌گریز این حوزه شده است.
نبض خراب این سازمان و کژکارکردی آن در حیطه نظم‌بخشی به امور رشته روان شناسی، انجمن اسلامی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران را بر آن داشت تا دوشنبه ۲۸ آبان‌ماه ۱۳۹۷ نشستی را با هدف آسیب‌شناسی وضعیت سازمان نظام روانشناسی کشور در محل این دانشکده برگزار کند.
این نشست تحت عنوان « سازمان نظام روانشناسی و مشاوره؛ چالش یا فرصتی برای روان‌شناسان؟» دارای چهار سخنران بود: غلامعلی افروز، رئیس سابق و عضو فعلی شورای مرکزی سازمان؛ علیرضا آقایوسفی، بازرس سازمان؛ جواد خلعتبری، بازرس نظام و حمید پورشریفی، معاون مناطق سابق سازمان.
افروز و اختلافات شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی
غلامعلی افروز با نقد همکاران خود برای شرکت نکردن در این نشست آغاز کرد و از نگرانی خود نسبت به آسیب‌های متعدد سازمان نظام روانشناسی گفت و گفت این آسیب‌ها را باید دید و انکار نکرد تا بتوانیم در جهت رفع آن‌ها گام برداریم. به زعم افروز ندیدن آسیب‌ها مساوی با تضعیت سازمان نظام روانشناسی است که آن را معادل در چنگال سازمان‌های رقیب افتادن دانست.
منظور افروز از سازمان‌های رقیب، وزارت بهداشت با بخش روان‌پزشکی، وزارت ورزش و سازمان بهزیستی بودند که هر کدام داعیه‌هایی برای پیش‌قراول شدن در حوزه‌ه روان شناسی و مشاوره دارند.
صحبت اصلی افروز درباره فقدان تحرک و پویایی سازمان نظام روانشناسی بود که آن را تحت عنوان «قفل شدن سازمان» توصیف می‌کرد.
افروز بخش مهمی از این قفل شدن و عدم تحرک را مربوط به شورای مرکزی و اختلافات داخلی آن دانست.
آقایوسفی و فقدان آزادی عمل بازرسان سازمان نظام روان شناسی
علیرضا آقایوسفی با این شعار آغاز کرد که «نداشتن یک سازمان، بهتر از داشتن یک سازمان بد است». و در ادامه منظور خود از «بد بودن» سازمان نظام روانشناسی را توضیح داد.
آقایوسفی به معاملات غیرمرتبط این سازمان اشاره کرد که هیچ‌گونه نظارتی را حین و پس از معامله برتابیده نمی‌شود.
وی همچنین به تمرکز قدرت در سازمان نظام روانشناسی اشاره کرد و آن را عاملی دانست که افراد برتر از قانون می‌ایستند و ضابطه‌ها را بی‌اثر می‌کنند.
نکته عجیب در صحبت‌های آقایوسفی که در مقام بازرس سازمان نظام روانشناسی به ایراد سخنرانی می‌پرداخت، اجازه‌ای بود که بازرسان سازمان برای ورود به سازمان از ریاست سازمان داشته باشند! مسئله‌ای که نفس امر بازرسی و نظارت را عملا اگر نگوییم به تمسخر، حداقل به هیچ گرفته است.
پورشریفی و ارکان فشل سازمان نظام روانشناسی
حمید پورشریفی که چندی است نقد عملکرد سازمان نظام روانشناسی را در دستور کار سایت خود قرار داده است، مدون‌تر از سایرین وارد بحث شد.
ایده محوری پورشریفی در نقد وضعیت سازمان نظام روانشناسی، کژکارکردی ارکان شش‌گانه نظام بود. این ارکان که در قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران به ترتیب شامل
- مجمع عمومی؛
- شورای مرکزی نظام روان شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران؛
- هیئت رسیدگی به صلاحیت تخصصی روان‌شناسان و مشاوران؛
- هیئت رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلان و حرفه‌های روان شناسی و مشاوره؛
- شعب شورای مرکزی در مناطق؛
- هیئت بازرسان
هستند؛ از نظر پورشریفی تنها رکن ششم یا همان بازرسان است که به وظایف و اهداف وجود خود نزدیک است. از نظر وی باقی ارکان از فلسفه وجودی خود دور هستند و به ایفای نقش سالم خود مشغول نیستند.
خلعتبری و لزوم حساب‌رسی‌های مدون در سازمان نظام روانشناسی
جواد خلعتبری نیز به عنوان آخرین سخنران و در مقام بازرس سازمان نظام صحبت کرد. وی به نبودن آزادی عمل بازرسان برای رسیدگی به تخلفاتی که سایر سخنرانان شرح دادند، تاکید کرد.
پس از تاکید بر نقش موثر بازرسان سازمان، به تصور شورا از بالا بودن جایگاه خود نسبت به قانون انتقاد کرد.
از نظر خلعتبری این تصور منجر به فقدان ضمانت اجرایی برای قوانین شده است.
نکته پایانی در صحبت‌های خلعتبری، لزوم حساب‌رسی و در دست‌رس بودن گزارش‌های حساب‌رسی‌ها بود.
این جلسه با پرسش حضار و پاسخ سخنرانان به پایان رسید.
سازمان نظام روانشناسی و مشاوره و تحکم عقلانیت ابزاری
نشست ۲۸ آبانِ انجمن اسلامی دانشکده روان شناسی، حاوی داعیه‌های عجیبی بود که گوشتی به نام روان شناسی را در چرخ‌های یک بوروکراسی کهنه به نام سازمان نظام روان شناسی نشان می‌داد.
به بیان حمید پورشریفی شاید لازم باشد انحلال این شورا اعلام شود و در پی آن انتخاباتی زودهنگام برای تشکیل یک شورای جدید بود.
شورای مرکزی‌ای که قادر نیستند در غیاب رئیس این شورا که به جرم فروش مال غیر در زندان به سر می‌برد، رئیس یا حداقل سرپرست جدیدی را معرفی کنند!
مسئله سازمان نظام روان شناسی وقتی بغرنج‌تر می‌شود که اعضای شورای مرکزی این سازمان در بدنه اداری این سازمان دارای پست‌ها و حکم‌هایی هستند!
سازمانی که بدون حکم و پست هم فردمحور اداره می‌شود، با چنین ادغام قدرتی چگونه می‌تواند به «سلامت» و «امنیت» آن دلخوش بود؟
کنایه‌های سخنرانان در انتهای نشست به سخنانی صریح بدل شده بود وقتی از یک واقعیت پرده برمی‌داشتند: این سازمان هنوز برای انجام امور اداری خود با رئیسی که در زندان است، مکاتبه و کسب اجازه می‌کند! تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل…
تقویت نهاد و ساختار مستقل روان شناسی کشور
اتفاق نظری که در سخنرانان و حضار این نشست وجود داشت، آسیب‌شناسی برای حرکت به سمت مطلوب بود. چراکه تضعیف ساختار اداری حوزه زوان شناسی را منجر به حل یا ادغام آن در نهادهای رقیب می‌دیدند که در نهایت به تضعیف و فقدان استقلال این حوزه منتج خواهد شد.
باید دید اعضای سازمان روان شناسی در انتخابات آتی این سازمان، با رای متعهدانه آینده سازمان را بیمه می‌کنند؟ یا تکرار اشتباهات گذشته و بی‌تعهدی و بی‌توجهی به این انتخابات، ادامه این روند و در نتیجه تضعیف و حذف این سازمان را رقم خواهند زد؟
فاطمه مرتضوی/
بردار به تازگی در حال انجام پروژه ای با عنوان آسیب شناسی رشته و حرفه روانشناسی و مشاوره در ایران است که می‌توانید اینجا پیگیری کنید.
