از خلق واوبوک تا آیندۀ واوبوک-بخش دوم
مصاحبه کننده: سمیه موسوی
تخمین زمان مطالعه: ۶ دقیقه
چکیده: واوبوک، بستر مشارکتی تولید کتاب گویاست. مانی هاشمیان به عنوان ایده‌پرداز و مسئول پروژۀ واوبوک به پرسش‌هایی دربارۀ چگونگی پاگرفتن ایدۀ واوبوک بدون هر نوع تبلیغات سازمان‌یافته، پاسخ داده است. این گفت‌وگو که در دو بخش تنظیم شده است، مراحل ایده‌پردازی تا اجرای ایده را در یکی از پروژههای کارآفرینی داخلی مرور کرده است.
این گفت‌وگو در دو بخش تنظیم شده است که در بخش دوم و انتهایی آن، مانی هاشمیان به عنوان مسئول این پروژه از ایده‌هایی که برای گسترش واوبوک دارد، گفته است.
چقدر ناشرها و قدیمی‌های این کسب و کار به شما اعتماد کردند و همکاری داشتند؟
واقعیت آن است که در ابتدای کار، فرآیند اعتمادسازی بسیار سخت و پیچیده بود. ما پیش از این با ناشرها کار کرده بودیم ولی کارها محدود بود و موضوع هم متفاوت از واوبوک بود. بعد از واوبوک یک دفعه ناشرها احساس کردند که موضوع تولید کتاب صوتی موضوع جدی و فراگیری است. آنها شروع کردند که با هم گفت‌وگوهایی را در این زمینه داشته باشند. ناشرها روی این موضوع به طور جدی فکر کردند. قراردادهایشان تغییر کرد. در قراردادهایشان بندهایی اضافه شد که در آن حقوق ناشر و مولف و مترجم بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در نهایت چند ماهی طول کشید، ولی در نهایت به اعتماد رسیدند. چراکه به اعتقاد من کتاب صوتی قطعا نمی‌تواند جای کتاب را بگیرد و در نهایت مکمل آن است. کتاب گویا، شکلی از نشر است. کتاب می‌تواند به اشکال مختلف منتشر شود و قرار نیست هیچ‌کدام از شکل‌ها در صورت انجام محاسبات درست، به دیگری لطمه بزند.
به باور من کتاب صوتی می‌تواند حوزۀ نشر را منتفع کند؛ چراکه نشر آنلاین، هزینۀ چاپ و کاغذ و غیره را ندارد.
همچنین نشر آنلاین، مسئلۀ پخش در شهرستان‌ها و مناطق دورافتاده را نیز می‌تواند حل کند. نشر آنلاین می‌تواند با اطلاع‌رسانی خوب برای هر کسی که گوشی همراه دارد قابل استفاده باشد.
مجوزهای قانونی برای کتاب صوتی به چه شکل است؟ آیا شما می‌توانید کتاب‌هایی را که فرمت چاپی نداشته باشند، گویا کنید؟
گاهی پیش آمده که برخی کتاب‌ها را به طور خاص برای نشر صوتی ترجمه کنیم. اما نشر صوتی هم مطابق سیستم نشر کتاب در ایران باید مراحل قانونی کسب مجوز را طی کند. دفاتر مختلفی در وزارت ارشاد هستند که مجوزهای مختلف برای شکل‌های مختلف کتاب صادر می‌کنند. مجوز نشر چاپی کتاب که صادر شد، برای کتاب صوتی ادارۀ دیگری هست که صرفا به تطبیق کتاب صوتی با متن مجوزدار می‌پردازند.
در شروع کار واوبوک، سرمایه‌گذاری اولیه چقدر دخیل بود؟ آیا اسپانسر و حامی مالی هم داشتید؟
در دنیای امروز این‌گونه کارها غالبا تحت عنوان استارت آپ‌ها رده‌بندی می‌شوند. کار واوبوک هم یک استارت آپ است، اما به شکلی متفاوت. مؤسسۀ رهافیلم سال‌هاست کار میکند و مدلش هم به شکل تعریف پروژه و عملیاتی کردن آن بوده است. به همین خاطر مدل کار ما به شکل استارت آپ‌های معمول پیش نرفت. پروژه، با هدایت رهافیلم شروع شد و جلو رفت. برای حمایت مالی گفت‌وگوهای زیادی با افراد و شرکت‌های مختلف داشتیم. واقعیت این است که رهافیلم تمرکزش بیشتر روی کار تولید است. ما سال ۹۵ را بیشتر کار کردیم و خیلی هم برای رفتن به فضاهای بازاریابی برای جذب سرمایه وقت نداشتیم. درواقع ما انتظار داشتیم در مقیاس‌های بزرگ‌تر از این، پروژه بیشتر حمایت بشود. چون به نظر من واوبوک در اصل یک پروژۀ ملی است که تمام استان‌ها می‌توانند درگیر آن شوند و از ایدۀ اولیه هم بسیار جلوتر برود.
ما پروژههای بزرگی برای آینده در نظر داریم. اینها فقط در قالب رهافیلم قابل تعریف نیستند و از آن فراتر می‌روند. خود واوبوک فراتر از یک موسسه است. واوبوک از نظر ما پلتفرمی است که ما فقط آن را خلق کردیم و از این به بعد هر کسی می‌تواند در آن ارتباط برقرار کند و مشغول به کار شود. ما قول‌هایی را برای حمایت گرفتیم، اما در نهایت می‌توانم بگویم که خیلی ساده محقق نشد. تا این لحظه این پروژه را صددرصد رهافیلم حمایت کرده است؛ اما ما کماکان از حمایت‌ها برای گسترش پروژه استقبال می کنیم.
تا به حال پروژۀ واوبوک چقدر بازگشت سرمایه داشته است؟
ما از ابتدای سال ۹۶ وارد پروسۀ فروش شدیم. با فروش محصول ما می‌توانیم به نقطۀ سربه‌سر برسیم و هزینه را بپوشانیم. ولی یک سال و نیم برای این کار سرمایه گذاشته شده و فرآیند فروش تنها چند ماه است که آغاز شده است. عملا تا به حال فقط تزریق سرمایه شده اما امیدواریم به زودی به مرحلۀ بازگشت سرمایه و سودآوری برسیم.
به نظر ما واوبوک دارد یک فضای سینرژیک و هم‌افزایی ایجاد میکند. دارد حرف تازه‌ای را وارد حوزۀ ادبیات و فرهنگ میکند. تنها چیزی که ما نیاز داریم این است که از این پروژه حمایت شود. واوبوک، یک پلتفرم رایگان است. ما بابت مدیریت پروژۀ واوبوک و دعوت‌ها و قراردادها پولی دریافت نکردیم. کل فرآیند واوبوک رایگان است. در برگزاری دوره‌های آموزشی هم فقط هزینۀ اساتید را گرفتیم و ریالی برداشت نکردیم. ولی ظرفیت واوبوک را زیاد می‌بینیم. امیدواریم کسانی که واوبوک را دوست دارند از آن همه نوع حمایت چه رسانه‌ای و چه مالی و غیره داشته باشند.
پروژه‌ها و ایدههای جدید واوبوک چیست؟
یکی از ایدههای ما مصور کردن کتاب‌ها در قالب خود اپلیکیشن واوخوان و نه یک اپلیکیشن جداگانه است. من خودم در قالب کتاب صوتی چنین کاری را ندیده‌ام. این ایده به خصوص برای کتاب کودک بسیار جالب است. ایده، این است که همراه صوت، تصویری باشد که در یک بازۀ زمانی مشخص همراه با صدا عوض شود.
طرح دیگری نحن عنوان «واوبوک نوجوان» هم داریم که امیدواریم به زودی عملیاتی شود. من طرحش را برای کانون پرورش فکری و نهادهای مرتبط دیگر فرستاده‌ام. اما در نهایت با یک موسسۀ خیریه در حال انجام آن هستیم؛ یک موسسۀ خیریۀ کودکان کار و کودکان بی‌سرپرست و بد‌سرپرست. فعلا طرح تا مرحلۀ پایلوت آن شکل گرفته است.
در این طرح نوجوان‌ها بین سنین ۸-۹ سال تا ۱۶-۱۷ سال دعوت می‌شوند؛ کلاس‌ها و دوره‌هایی برایشان گذاشته می‌شود؛ و در نهایت هم عده‌ای گزینش می‌شوند و در استودیوها به کار تولید کتاب صوتی می‌پردازند. ایدۀ ما این است که یک مجموعۀ کتاب کودکان با صدای نوجوانان ضبط و تولید شود.
در این طرح، کتاب و ادبیات و فن بیان و گفت‌وگو، بهانه است. موضوع فقط فن بیان و خوب صحبت کردن نیست؛ بلکه هدف این است که نوجوانان یاد بگیرند چگونه صحبت کنند و از چه بگویند؛ دارای سواد ادبیاتی و تکنیک‌های بیان بشوند. در اینجا نوجوانان هم حرف زدن یاد می‌گیرند و هم بلوغ اجتماعی پیدا می کنند. در عین اینکه از اساتید متخصص ادبیات و گویندگی، کار حرفه‌ای یاد می‌گیرند.
با واو بوک آشنا شوید: وبسایت https://www.vavbook.com
واوبوک ، بستر مشارکتی تولید کتاب گویا – گفت‌وگو با مانی هاشمیان – بخش اول
